Petanque, niet (alleen) voor gepensioneerden

België heeft nog maar eens brons behaald op het wereldkampioenschap petanque. Gustave Moens (61) is de eerste en tot nog toe enige selectieheer van dit kleine landje en zorgde mee voor de goedgevulde prijzenkast. Begin november begeleidt hij de junioren op het EK in Gent.

"M ijn vader was een van de oprichters van de Belgische petanquebond; ik ben dus echt met petanque opgegroeid," vertelt Gustave Moens. "Op mijn zevende begon ik echt te spelen. Ik ben één keer Belgisch kampioen triplette geworden en ben ook twee keer naar het WK getrokken. Maar mijn resultaten als trainer zijn veel beter dan die als speler."

De Molenbekenaar beleefde de ontwikkeling van de petanquesport op de eerste rij. Het niveau is onder meer met de immigratie van Italianen en Fransen gevoelig verhoogd, net als de organisatie en infrastructuur. De Belgen vestigden zich in de wereldtop, met Moens aan het roer. "Begin jaren 1990 vroeg de bondsvoorzitter me om selectieheer van onze nationale ploeg te worden. Tot dan toe mocht de Belgische kampioenenploeg triplette automatisch naar het WK, maar de resultaten vielen tegen. Dus werd mij gevraagd om de selectie in handen te nemen. Bij mijn debuut met de eerste ploeg werden we meteen derde."

Het was de voorbode van twintig jaar vol prijzen en ereplaatsen. Met de junioren werd Moens al drie keer wereldkampioen, met de eerste ploeg één keer, in 2000. Hij haalde met hen vier keer de WK-finale, maar daar stonden Frankrijk (drie keer) en Madagaskar in de weg.

Zijn rol bij de nationale ploeg omschrijft Moens zelf liever als selectieheer dan als trainer. "Trainingen worden in de provincies of in de clubs gegeven. Ik begeleid de spelers eerder, vooral tactisch. De mannen van de eerste ploeg weten meestal wel wat ze moeten doen. Maar van buiten het plein kan ik sommige zaken beter zien, en het gebeurt ook wel dat ze het oneens zijn. Dan hak ik de knoop door. Tussen de matchen neem ik ook de tijd om met mijn spelers te praten, hen mentaal te coachen. Mijn jarenlange ervaring is mijn sterkste punt. Ik heb al heel wat meegemaakt in vijftig jaar petanque."

De bondscoach begeleidt zowel de A-ploeg als de junioren en beloften. Om de twaalfduizend Belgische petanquespelers in het oog te houden trekt hij regelmatig naar competities, maar hij rekent ook op zijn connecties. "Ik weet ondertussen wie ik kan vertrouwen. Er zijn altijd wel mensen die hun spelers voortrekken (lacht). Grofweg zit het zo: we hebben vijf wereldtoppers met kort daarachter een tiental spelers. Mijn keuze voor topcompetities is dus meestal vrij snel gemaakt."

"Onze vier beste spelers spelen samen bij het Franse Metz, waarmee ze vorig seizoen de interclubbeker hebben gewonnen. Dat is een ongelooflijke prestatie in het land waar het beste petanque wordt gespeeld. Onze bekendste Belg, Claudy Weibel, heeft zelfs met twee Fransen het nationaal kampioenschap gewonnen."

Merckx
"Als buurland van Frankrijk hebben wij in feite een groot voordeel. In België kun je evolueren tot een goed niveau, maar het is in Frankrijk dat je de stap naar de echte top zet."

Het WK, begin deze maand, werd dan ook gespeeld bij de zuiderburen. In Marseille speelden de Belgen een goed toernooi, maar ze stuitten op een te sterk thuisland. "En dat is geen schande. Frankrijk was buitengewoon goed en ze zijn ook gemakkelijk kam­pioen geworden tegen Thailand. Ik ben tevreden met onze bronzen medaille. De sfeer was enorm. De zaal telde vierduizend zitjes en die waren de vier volledige dagen gevuld. Onze spelers worden daar beschouwd als sterren: ze worden herkend en moeten heel wat handtekeningen uitdelen."

De volgende grote afspraak volgt al snel, want van 2 tot en met 4 november wordt in Gent het EK voor junioren gespeeld. Uiteraard met Moens als trainer van onze ploegen - België mag als organiserend land twee ploegen afvaardigen. Moens hoopt alvast wat zieltjes te winnen, want onze petanque heeft het nodig. "Veel mensen denken nog altijd dat het een sport is voor gepensioneerden, maar op dit EK kunnen ze zien dat er ook een ander petanque is, van een veel hoger niveau. Wij spelen met één zeer goede ploeg en met een goede ploeg. Kampioen worden zal moeilijk worden, maar voor het thuispubliek zijn ze misschien tot net iets meer in staat..."

Toch is Moens niet over de hele lijn optimistisch. "Ik vrees wat voor de toekomst. We hebben nu vier toppers die nog een paar jaar meekunnen, maar als zij stoppen, zou er wel eens een moeilijke periode kunnen aanbreken. We hebben wel twee junioren die sterk groeien, maar zij moeten het natuurlijk nog bewijzen. Ach, in het wielrennen vreesden ze na Merckx ook voor de toekomst van de Belgische wielersport. En kijk, alles is goed gekomen."