Uitgelicht: 'Diabolotoeslag slecht voor luchthaven'

Als het van Brussels Airport afhangt, wordt de luchthaven niet zomaar een luchthaven, maar ook een overstapstation voor trein, bus en tram. Dat blijkt uit de mobiliteitsvisie 2025 van het bedrijf. Mogelijk is de luchthaven zelfs een deel van de oplossing voor de verzadigde Noord-Zuidverbinding.

T egenwoordig is een luchthaven niet zomaar een luchthaven. Het begint al bij een financiële doorlichting: de Belgische staat is slechts voor 25 procent aandeelhouder van 'Zaventem'. De overige aandelen zijn gespreid over een Canadees Pensioenfonds en Macquarie European Infrastructure Fund, een investeringsfonds van de Australische investeringsgroep Macquarie ter waarde van anderhalf miljard euro. Dat betekent dat de luchthaven geen overheidsbedrijf meer is, en dus gezien wordt als een economische speler. Een economische speler die wel een verplichting heeft ten opzichte van het land waarin hij zich bevindt, maar daarnaast toch onafhankelijk een eigen koers kan varen.

Ook wat betreft de kernactiviteit is een luchthaven tegenwoordig niet zomaar een luchthaven. Dat weet Arnaud Feist, de CEO van Brussels Airport, ook. Brussels Airport doet het dan wel relatief goed ondanks de recente financieel-economische crisis en kan stand houden wat betreft passagiersaantallen. Daarom werd Feist vorig jaar nog uitgeroepen tot 'manager van het jaar'. Maar, waar het goed gaat met de passagiers, krijgt de luchthaven, net zoals de aangrenzende stad wier naam zij draagt, af te rekenen met de mobiliteitsknoop. En dus moet het bedrijf onderhandelen met de overheid om dingen gedaan te krijgen. Zij is immers zelf geen overheid meer, of toch niet volledig.

Schuman-Josaphattunnel
Feist heeft dan ook een lijstje opgesteld met mobiliteitsprioriteiten. Zo wordt er tezamen met de Vlaamse overheid overwogen om een zuidelijke toegansweg van de E40 Leuven-Brussel naar de luchthaven te trekken. De luchthaven wil ook meer passagiers met het openbaar vervoer naar de vertrekhal lokken. Slechts 26 procent van de passagiers komt nu met het openbaar vervoer, tegenover 53 procent met de auto. Van alle West-Europese luchthavens is dat het op één na hoogste aantal voor auto's.

Op lange termijn verwacht de luchthaven ook dat het vliegverkeer op korte afstand vervangen zal worden door hogesnelheidstreinen. De luchthaven wil dus zo goed mogelijk verbonden zijn met andere Europese steden. Zo is er bijvoorbeeld al de Thalys van Brussels Airport naar Parijs.

Met de opening van de Schuman-Josaphattunnel in Brussel in 2016 komt er dan nog een reuzekans bij voor de luchthaven: elke grote Belgische stad zal dan per trein verbonden kunnen worden met de luchthaven, en daarbij in de meeste gevallen de gevreesde Brusselse Noord-Zuidverbinding kunnen vermijden. De Schuman-Josaphattunnel leidt treinen immers door minder drukke stations als Brussel-Luxemburg en Schuman. Dat laatste station wordt trouwens een nieuw overstapstation van waar men van de trein vlot kan overstappen op de metro. Volgens Feist heeft de luchthaven dan ook "niet alleen nood aan een doordacht mobiliteitsnetwerk, maar kan zij een sleutelrol spelen in het oplossen van het mobiliteitsvraagstuk." In de visie van de CEO betekent dat dat de luchthaven in feite een groot overstapstation wordt waar treinpassagiers niet alleen kunnen overstappen op een vliegtuig, maar ook op een (hogesnelheids)trein, op de bus en, in de toekomst, op de tram.

De luchthaven wordt met andere woorden een oplossing voor de verzadigde treinstations Brussel-Noord, -Centraal en -Zuid. De spoorwegen doen er volgens Feist dan ook goed aan om de zogenaamde 'Diabolotoeslag' af te schaffen. Die belasting op treintickets van en naar de luchthaven kwam er om nieuwe spoorinfrastructuur te bekostigen. "De Diabolotoeslag heeft een negatieve impact op het luchthavenvervoer," zegt Feist vlakaf.

De paradox is dat Brussels Airport als overstapstation Brussel minder aantrekkelijk maakt als eindbestemming. De luchthaven wordt integendeel meer een bestemming op zichzelf. Maar misschien is dat ook een beetje de bedoeling.